شناسه ملی سند (شمس) چیست؟
با الکترونیکی شدن اکثر مکاتبات اداری در سازمان های دولتی و خصوصی و توسعه کاربری نرم افزارهای اتوماسیون اداری و البته اهمیت بالای کنترل اصالت اسناد اداری، نیاز است اسناد در مکاتبات الکترونیکی یکتا و قابل پیگیری باشند.
بدین منظور سازمان اداری استخدامی کشور در مورخ ۱۵/۱۲/۱۳۹۶ طی بخشنامه ای به شماره ۱۷۳۹۸۳۶ افزودن شناسه ملی سند یا به اختصار شمس را برای مکاتبات اداری و اسناد دولتی برای تمامی دستگاه های اجرایی الزامی نمود.
در واقع همانطور که مطرح گردید هدف از نشر این بخشنامه و درج کد شمس در اسناد و مکاتبات اداری تعیین یکتا بودن اسناد و همچنین سهولت در پیگیری و ثبت الکترونیک اسناد و همچنین افزایش امنیت، سرعت و کاهش خطاهای انسانی در ثبت مکاتبات می باشد.
اهداف
اگر بخواهیم اهداف درج شناسه شمس را به اختصار بیان نماییم می توان موارد زیر را عنوان نماییم:
- ایجاد شناسه ای یکتا برای اسناد
- سهولت در پیگیری اسناد
- افزایش سرعت و امنیت در ثبت مکانیزه مکاتبات اداری یا همان نرم افزار دبیرخانه
تعریف کد شمس
کد شمس در واقع سندی است تشکیل شده از اطلاعات تولید و هویت یکتایی اسناد و مکاتبات اداری که اطلاعات این سند به صورت یک بارکد دو بعدی (QR Code) بر روی اسناد درج می گردد.
عناصر تشکیل دهنده سند شمس
شناسه شمس بر مبنا استاندارد GS1 و موافقت های صورت گرفته شامل اطلاعات زیر می باشد :
۱. شماره نامه : در همه سازمان ها و ادارات قواعد داخلی ای وجود دارد که بر اساس آن به هر سند شماره ای یکتا اختصاص داده می شود، همچنین گاهی به همراه این شماره، تاریخی نیز درج می گردد که البته این شناسه در مکاتبات بین سازمانی منحصر به فرد نبوده و نمی توان با استفاده از آن به سند خاصی در همه دستگاه های اجرایی رسید، بدین منظور در بیش از ۵۰ دبیرخانه نظام اداری کشور بررسی هایی انجام گردیده است که پیچیده ترین شماره گذاری ها که به طور معمول شامل ۴ قسمت اصلی و متشکل از حروف، اعداد و دو علامت “/” و “-” می باشد و حداکثر ۲۰ کاراکتر خواهد بود که این شماره در سربرگ های سازمان ایجاد کننده نامه نیز درج می گردند.
۲. تاریخ و ساعت ثبت و صدور که در قالب روز، ماه و ساعت با استاندارد ISO8601 وهمچنین تاریخ درج شده در قالب زیر شمسی می باشد:
۳.شناسه منحصر به فرد عمومی یا به اختصارGUID که توسط سامانه های اتوماسیون مکاتبات اداری تولید می شوند و همچنین در اسناد ECEنیز درج می گردند که به طور معمول دارای ۳۶ کاراکتر می باشند.
۴.کد ملی فرد یا افراد امضا کننده نامه که این مورد نیز شامل ۲۰کاراکتر می باشد که در صورتی که دو امضا کننده باشد ۱۰کاراکتر اول رابرای کد ملی امضا کننده اول و ۱۰کاراکتر دوم را برای امضا کننده دوم در نظر گرفته می شود.
۵.پست الکترونیک سازمان های ایجاد کننده یا شروع کننده مکاتبه که حداکثر می تواند ۲۹ کاراکتر باشد و در واقع همان ایمیل تعریف شده سازمان می باشد.
۶.شناسه ملی سازمان که این شناسه ملی سازمان ایجاد کننده می باشد که در واقع همان کد ۱۱ رقمی میباشد که در سازمان ثبت شرکت ها به هر سازمان اختصاص داده می شود.